Wat betekent het om leiding te geven wanneer je die rol niet expliciet gezocht hebt, maar wel op je genomen hebt? Wanneer je vanuit inhoud, zorg en interpersoonlijke afstemming komt, en ineens geacht wordt richting te geven aan anderen? Het is een vraag die veel psychologen zichzelf stellen als ze doorgroeien naar gz-psycholoog.
In de podcast Schaduwkanten was Carin Meesters-Bakhuis te gast — voetbalcoach in de Bundesliga, voormalig hoofdtrainer van SV Meppen en eerder werkzaam als assistent-trainer bij FC Twente. Hoewel haar werk zich in een andere context afspeelt, raakte ons gesprek aan iets fundamenteels: hoe geef je leiding als de manier waarop dat moet, botst met wie jij bent?
Veel jonge regiebehandelaars — en opvallend vaak vrouwen — komen in een paradoxale positie terecht: ze worden gevraagd leiding te geven omdat ze vertrouwen wekken, maar krijgen vervolgens het signaal dat ze ‘steviger’ moeten worden. ‘Steviger worden’ klinkt als een compliment, maar is vaak een gecodeerde boodschap: neem meer afstand, hak knopen door, stop met aftasten. Maar wat als juist dat aftasten je kracht is? Wat als jouw gezag niet zit in harder optreden, maar in hoe goed je afstemt?
Carin kent dat spanningsveld. Ze begon als jonge vrouw in het mannenbolwerk van het Nederlandse profvoetbal, waar ze zich aanvankelijk staande probeerde te houden door zich aan te passen aan de dominante manier van doen. Ze bleef overeind door mee te bewegen met de stijl van leidinggeven om haar heen, tot ze voelde dat het niet meer de hare was.
Het vraagt moed om niet simpelweg een bestaande leiderschapsrol te kopiëren, maar ruimte te maken voor een vorm die jou past. Voor startende regiebehandelaars is het een noodzakelijke afstemming: hoe geef ik richting zonder mezelf te verliezen?
Wat opvalt in Carins verhaal is dat ze leiderschap niet als machtspositie invult, maar als relationele rol. Ze organiseert het zorgvuldig: aanvoerders in duo’s, vaste gespreksstructuren, aandacht voor gelijkwaardigheid. Niet als idealisme, maar omdat ze weet dat het werkt. En omdat ze voelt dat gezag niet voortkomt uit positie, maar uit innerlijke helderheid.
“Blijf bij jezelf. En als je nog niet weet wie je bent, kom daar dan eerst achter.”
Voor GZ-psychologen die een team gaan aansturen, is dit cruciaal. Je kunt geen legitimiteit claimen; je kunt haar alleen belichamen. En dat vraagt dat je je positie inneemt — niet op basis van overtuigingskracht, maar op basis van coherentie tussen wie je bent, wat je uitdraagt en hoe je handelt.
In de GGZ zijn de cijfers helder: hoewel het merendeel van de behandelaren vrouw is (66% van de artsen in opleiding tot psychiater, 54% van de psychiaters), blijven leidinggevende en academische posities grotendeels in handen van mannen. Uit onderzoek van Koopmans en Özgen (2021) blijkt dat slechts 24% van de hoogleraren psychiatrie vrouw is, en slechts 33% van de praktijkopleiders.
Wanneer Carin vertelt over het voorlezen aan haar dochter — hoe ze bewust rollen omkeert in kinderboeken, omdat meisjes altijd vragen en jongens altijd handelen — wordt iets voelbaar wat veel vrouwelijke leiders herkennen: de diep verankerde culturele narratieven die bepalen wie richting mág geven, en wie vooral moet afstemmen. Ze ziet dit niet als iets om je van af te zetten, maar om bewust alternatieven zichtbaar te maken. Niet vechten, wel laten zien en anders handelen: dán is het constructief.
Wat we van Carin kunnen meenemen, is hoe ze leiderschap benadert als iets relationeels in plaats van hiërarchisch. Ze werkt met duo-aanvoerders, vaste gespreksstructuren en duidelijke afstemming. Niet omdat het zo hoort, maar omdat gedeeld leiderschap vertrouwen versterkt. Ze laat zien dat je niet altijd zichtbaar hoeft te zijn om richting te geven. Soms zit leiderschap juist in de ruimte die je anderen biedt om verantwoordelijkheid te nemen. En misschien wel het meest wezenlijk: afstemmen is geen soft skill, maar een vorm van kracht. Je kunt pas stevig staan als je afgestemd bent op jezelf.
Beluister het hele gesprek met Carin Meesters-Bakhuis op Spotify.
Raakt dit aan iets waar jij middenin zit als GZ-psycholoog? We verkennen bij Leyd hoe we samen verder kunnen verdiepen. Laat het weten als je mee wilt denken of leren.
