Als psycholoog, psychiater of regiebehandelaar geef je elke dag ontzettend veel van jezelf. Van de vroege ochtend tot de laatste cliënt wil je volledig kunnen inzetten. Maar je energie is als een batterij: je kunt niet eindeloos blijven geven zonder op te laden. Zeker in de psychiatrie – een vakgebied dat mentaal en emotioneel veel van je vraagt – is energiemanagement cruciaal. Want zonder energie verlies je je scherpte. En zonder scherpte verlies je misschien net die nuance, die empathie, die maakt dat een cliënt zich écht gezien voelt.
Hoe hou je je hoofd helder en je energie hoog, zelfs op lange dagen? Hier zijn negen tips om jouw mentale energie te maximaliseren, zodat je iedere cliënt de aandacht kunt geven die ze verdienen.
1. Werk in focusblokken van 90 minuten
Je hersenen werken het best in blokken. Volgens onderzoek naar het ultradiaanse ritme kan je maximaal anderhalf uur piekprestaties leveren voordat je een dip voelt. Na die 90 minuten is je brein even ‘op’ en is het tijd voor een korte reset. Anders blijf je werken, maar op halve kracht.
Hoe je dit toepast: Zet een timer op 90 minuten en werk aan één taak zonder onderbrekingen. Laat je telefoon links liggen, sluit je mail af, en geef je brein de kans om diep te focussen. Na 90 minuten neem je een pauze van 10-15 minuten: sta op, loop een rondje, of haal wat frisse lucht. Dit korte rustmoment helpt je hersenen om weer op te laden voor de volgende focusperiode.
2. Bewaar je prime time voor je moeilijkste werk
Iedereen heeft een ‘prime time’ – een paar uur per dag waarin je het meest alert en geconcentreerd bent. Dit is hét moment om je zwaarste werk te doen, zoals diepgaande gesprekken, complexe casussen of het uitwerken van behandelplannen. Als je deze piekuren benut voor je meest uitdagende taken, werk je niet alleen effectiever, maar spaar je ook energie.
Hoe je je prime time ontdekt: Noteer gedurende een week je energieniveau op verschillende momenten van de dag. Ontdek je dat je bijvoorbeeld rond 10 uur ’s ochtends altijd het scherpst bent? Plan dan op dat tijdstip je meest intensieve werk. Door je natuurlijke ritme te volgen, werk je met je energie in plaats van ertegenin.
3. Neem micro-breaks tussen sessies
Het klinkt misschien onlogisch, maar vaker pauzes nemen zorgt ervoor dat je langer gefocust blijft. Zelfs een paar minuten rust kan wonderen doen. Deze zogeheten micro-breaks van twee tot vijf minuten geven je brein de kans om even bij te komen. Even je benen strekken, een ademhalingsoefening doen, of gewoon wat frisse lucht pakken. Dit helpt om je mentale energie te resetten en voorkomt dat je uitgeput raakt.
Praktische tip: Zet een alarm op je telefoon om je eraan te herinneren om tussen sessies door een micro-pauze te nemen. Loop een rondje door de gang, adem diep in en uit, en laat je gedachten even afdwalen. Korte pauzes maken een groot verschil, vooral op lange dagen.
4. Probeer de 3-3-3 ademhalingsoefening
Als je stress voelt opbouwen, kan je lichaam in een staat van paraatheid schieten, wat je mentale energie snel uitput. Een eenvoudige ademhalingsoefening helpt om je zenuwstelsel te kalmeren. De 3-3-3 techniek is eenvoudig en effectief: adem 3 seconden in, houd 3 seconden vast, en adem 3 seconden uit. Herhaal dit drie keer.
Waarom het werkt: Deze oefening vertraagt je ademhaling, waardoor je stressreactie afneemt en je je kalmer voelt. Door bewust in- en uit te ademen, activeer je het parasympathische zenuwstelsel – wat zorgt voor ontspanning en herstel. Ideaal tussen sessies door of tijdens een drukke werkdag.
5. Gebruik een mini-body scan om spanning los te laten
Stressvolle momenten tussen sessies door? Een korte body scan helpt je om even in te checken bij jezelf en spanning los te laten. Deze mindfulness-oefening, waarbij je je lichaam stukje bij beetje ‘scant’ op spanning, is een snelle manier om jezelf te resetten en weer helder te denken.
Zo doe je het: Sluit je ogen, adem diep in, en scan je lichaam langzaam van je tenen tot je hoofd. Voel je spanning? Laat het bewust los. Vaak merk je meteen dat je ademhaling rustiger wordt en je gedachten helderder. Dit simpele momentje van zelfzorg helpt je om aanwezig te blijven, ook als het hectisch wordt.
6. Plan tijd in voor reflectie
In de drukte van de dag is het verleidelijk om door te blijven gaan zonder stil te staan. Toch is reflectie een van de krachtigste manieren om je mentale energie op te laden. Door bewust even terug te kijken op je dag, geef je jezelf de kans om successen te waarderen en lessen te leren. Dit helpt om gemotiveerd te blijven, ook op uitdagende dagen.
Probeer dit: Schrijf aan het einde van de dag kort één moment op dat je voldoening gaf, of iets dat je geleerd hebt. Dit hoeft niet meer dan drie minuten te kosten, maar het kan je mindset fundamenteel veranderen. Reflectie versterkt je motivatie, waardoor je de volgende dag weer met frisse energie begint.
7. Stel een afsluitingsritueel in aan het einde van je werkdag
Overgangsmomenten zijn belangrijk voor je brein. Een vast ritueel aan het einde van de werkdag helpt je om ‘mentaal af te schakelen’ en je werk los te laten. Dit kan iets simpels zijn als je bureau opruimen, een korte meditatie doen, je dag voor morgen voorbereiden of een laatste kop thee drinken terwijl je reflecteert op je werk die dag.
Probeer dit: Maak een afsluitend lijstje van drie dingen die je die dag hebt bereikt, groot of klein. Door dit bewust te doen, geef je jezelf een gevoel van afronding en voorkom je dat je werk ‘blijft hangen’ in je hoofd. Dit ritueel helpt om je werk los te laten, zodat je ’s avonds écht kunt opladen.
8. Versterk je energie met een sociaal steunsysteem
In de psychiatrie is sociale steun cruciaal. Even sparren met een collega, je verhaal kwijt kunnen of gewoon samen een moment lachen – het helpt om werkstress te verminderen en vergroot je mentale veerkracht. Weten dat je er niet alleen voor staat, geeft rust en energie.
Mensen die regelmatig steun ervaren van hun collega’s behouden meer mentale energie dan degenen die er alleen voor staan. Maak tijd voor kleine momenten van verbinding, zelfs al is het maar een praatje bij de koffieautomaat. Je werkdag voelt een stuk lichter als je weet dat er mensen om je heen zijn die je begrijpen.
9. Slaap: je geheime wapen voor mentale helderheid
Het lijkt misschien een open deur, maar slaap is de basis van al je mentale en emotionele processen. Zonder goede nachtrust worden zelfs de beste tips minder effectief. Tijdens je slaap verwerk je de gebeurtenissen van de dag en herstelt je brein. Een slechte nacht maakt het moeilijker om scherp te blijven en vermindert je veerkracht.
Hoe je je slaap verbetert: Probeer een consistent slaapritme aan te houden, zelfs in het weekend. Vermijd schermtijd een uur voor het slapen, en creëer een vaste avondroutine die je helpt om te ontspannen.
Een veerkrachtig team begint bij jou
Door je natuurlijke energieritmes te respecteren, je brein af en toe een reset te geven, en steun te vinden bij collega’s, blijf je mentaal scherp en volledig aanwezig voor elke cliënt. Uiteindelijk ben jij de basis van je werk. Zonder jouw energie, focus en veerkracht kan niemand anders op je bouwen. Dus investeer in jezelf – je cliënten en collega’s merken het verschil.
Hoe hou jij je energie op peil? Misschien heb je je eigen methoden om mentaal scherp te blijven, misschien ben je nog zoekende. Eén ding is zeker: goede zorg begint bij een goed team – en een goed team begint bij professionals die weten hoe ze gezond en duurzaam kunnen werken.
Wil je meer weten over hoe wij kunnen helpen bij het samenstellen en versterken van een duurzaam, energiek team? Of ben je op zoek naar advies om jouw rol als regiebehandelaar nog krachtiger neer te zetten? Neem gerust contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek. Samen bouwen we aan een werkplek waar jij en je team het beste van zichzelf kunnen geven – elke dag opnieuw.